Wat doet roken met je longen?

​Roken heeft een verwoestende invloed op de gezondheid van de longen. Elke sigaret die wordt gerookt, introduceert schadelijke stoffen die de delicate structuren en functies van het longweefsel aantasten. Dit kan leiden tot ernstige aandoeningen zoals chronische bronchitis, longemfyseem en longkanker. Bovendien verhoogt roken het risico op andere vormen van kanker, hart- en vaatziekten en diverse andere gezondheidsproblemen. Het is daarom van cruciaal belang om de gevaren van roken te begrijpen en stappen te ondernemen om deze schadelijke gewoonte te vermijden of te stoppen.​

1. Beschadiging van de luchtwegen en trilhaartjes

Tabaksrook bevat duizenden chemische stoffen, waaronder teer, nicotine en koolmonoxide. Zodra deze stoffen de luchtwegen bereiken, ontstaan er direct irritaties en ontstekingsreacties. Het slijmvlies (mucosa) van de luchtwegen raakt geïrriteerd en produceert meer slijm. Tegelijkertijd worden de trilhaartjes, die normaal dienen om slijm en vuil de longen uit te behelpen, beschadigd en functioneren ze minder goed. Dit zorgt ervoor dat schadelijke deeltjes en slijm minder efficiënt worden afgevoerd, wat niet alleen leidt tot chronische hoestklachten, maar ook tot een verhoogd risico op luchtweginfecties.

2. Ontwikkeling van chronische bronchitis

De aanhoudende irritatie van de luchtwegen door rook leidt vaak tot chronische bronchitis. Hierbij is er sprake van een langdurige ontsteking van de bronchiën, wat resulteert in een constante hoest en verhoogde slijmproductie die minimaal drie maanden per jaar aanwezig is, over opeenvolgende jaren. Deze aandoening zorgt voor een verdikking van de luchtwegwanden en kan leiden tot aantasting van de longfunctie op lange termijn.

3. Vernietiging van alveoli (emfyseem)

De alveoli, of longblaasjes, zijn kleine luchtruimtes waar de essentiële gaswisseling (zuurstof en koolstofdioxide) plaatsvindt. De constante blootstelling aan de schadelijke stoffen in tabaksrook veroorzaakt een ontstekingsreactie die leidt tot het afbreken van de alveolaire wanden. Hierdoor ontstaat emfyseem, een aandoening waarbij het oppervlak voor gasuitwisseling aanzienlijk vermindert. Mensen met longemfyseem ervaren steeds meer kortademigheid en inspanningsbeperkingen.

4. Chronische obstructieve longziekte (COPD)

De gecombineerde effecten van chronische bronchitis en emfyseem resulteren in de aandoening COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease). Bij COPD is er sprake van een persistente en progressieve beperking van de luchtstroom, wat leidt tot verlaagde longcapaciteit. Deze afname wordt objectief gemeten door middel van spirometrie, waarbij een significante daling in de FEV₁ (Forced Expiratory Volume in 1 second) aantoonbaar is. Deze progressieve afname in longfunctie resulteert in ademhalingsproblemen die dagelijks functioneren ernstig kunnen beïnvloeden.

5. Longkanker door DNA-schade

Tabaksrook is een van de belangrijkste oorzaken van longkanker. Carcinogene stoffen zoals benzo[a]pyreen, nitrosamines en andere polycyclische aromatische koolwaterstoffen dringen de longcellen binnen en veroorzaken DNA-mutaties. Deze beschadigingen kunnen leiden tot ongecontroleerde celdeling en de ontwikkeling van longkanker, met name niet-kleincellig longcarcinoom (NSCLC), dat verantwoordelijk is voor het merendeel van de kankergevallen bij rokers.

6. Verminderde immuunrespons en verhoogd infectierisico

Naast structurele schade beïnvloedt roken ook de afweermechanismen van de longen. De functie van alveolaire macrofagen en andere immuuncellen wordt onderdrukt, waardoor het lichaam minder effectief reageert op ingeademde ziekteverwekkers. Dit resulteert in een verhoogde vatbaarheid voor acute infecties zoals pneumonie en influenza. De cumulatieve effecten van deze verzwakte immuunrespons dragen bij aan een hogere incidentie van luchtweginfecties bij rokers.

De schadelijke effecten van roken op de longen zijn veelzijdig en betreffen zowel de structurele opbouw als de functionele prestaties van de longen. De combinatie van chronische ontsteking, beschadiging van het mucociliaire systeem, emfyseem, COPD en een verhoogd risico op longkanker vormt een ernstige bedreiging voor de longgezondheid. Deze onderbouwing benadrukt het belang van het begrijpen van de fysiologische schade die roken veroorzaakt, gebaseerd op wetenschappelijke inzichten en medisch onderzoek.